Virusi vya komputa vinajaribu kukuingilia kila unapojaribu kutumia Internet. Email yako imepona?

Virus kwa ufupi

Ni program kama program nyingine za komputa. Tunaposema program ya komputa inamaanisha kwamba mtaalamu wa kuandika program ametumia ujuzi wake kuandika program inayoweza kutumika kwenye komputa kama vile Microsoft Word n.k. Hata hivyo hii si program ya kawaida. Nia na madhumuni yake huwa si mazuri na madhara yake yanaweza kuwa makubwa. Kwa mfano komputa yangu ilipoingiliwa na virusi wakati nafanya project ya mwisho ya degree, nilipoteza kazi yangu siku mbili kabla ya kukabidhi baada ya virus kuingilia komputa yangu. Kwa bahati nilikuwa nimeweka back up kwenye flash memory. Hata hivyo back up haikuwa up-to-date hivyo ilinichukua masaa zaidi ya ishirini na tano kuongeza yale niliyopoteza. Masaa haya yangeweza kutumika kwenye kuiboresha project sio kufanya upya vitu ambavyo nilishavifanya.

Kwa kifupi virus ni kipande kidogo cha software program kinachojishikilia kwa siri kwenye program za kweli tunazotumia kila siku. Kwa mfano kama unatumia Microsoft Excel (Spreadsheet) hako kamdudu kanaweza kuwa kamejibanza kwenye hii program. Kila unapoifungua Spreadsheet unajikuta umefungua hicho kiprogram bila kujua.

Virusi vya komputa vinafanya kazi vipi?

Email Viruses- Watu wengi hivi karibuni wamekuwa wakipata virusi vya kwenye email (e-mail viruses). Email virus anajificha kwenye email na kusafiri nayo kama attachment kwenye message. Virus huyu ana uwezo wa kujiongeza (raplicates itself) hivyo anaweza kujituma mwenyewe kwa kutumia email yako kwenda kwa watu wote walio kwenye contact zako. Hata hivyo virus huyu hawezi kufanya kazi mpaka ufungue attachment au link iliyoificha. Hivyo kama umepokea email yenye virus, bado hawezi kufanya chochote mpaka utakapofungua attachment au link iliyomficha. Kwa sababu hiyo kuanzia leo USIFUNGUE email attachment au links kama huna uhakika. Mtumie email rafiki aliyekutumia uhakikishe kama ni yeye aliyetuma.

Trojan Horses – Hawa ni pia ni komputa program. Program inajifanya kuwa program ya kawaida ila unapoifungua tu inaingia na kujificha kwenye hard disk ya komputa yako. Ana tabia ya kufuta kila kitu kilichopo kwenye hard disk na hata kuharibu operating system hivyo kuiua komputa yako kabisa. Tofauti nyingine kati ya email virus na huyu Trojan ni kwamba Trojan hawezi kujiongeza (can not replicate itself).

Worms – Hawa wana tabia ya kutumia komputa network  kujiongeza na kutafuta komputa ya mtu siyo na vikingaji (antvirus program) ili waingie.

Kwa nini watu wanateneza virus?

Unaweza kujiuliza ni kwa nini watu wanatengeneza virus! Ukweli ni kwamba kuna sababu kama mbili:

• Uharibifu - Kuna watu wanpenda kuharibu na kuona wengine wanahangaika kutafuta solution kwa kitu ambacho amekifanya yeye
• Sifa ya kuvumbua - Kila mtu anapenda kuwa kama Isaac Newton. Kuacha historia kwamba waliweza kuitingisha dunia na kufanya kitu ambacho weni hawajakifanya.

Jinsi ya kujikinga na virus

Kuna njia kadhaa:

1.       Kama una hofu kubwa sana ya virus basi tumia operating system yenye kinga zaidi kama UNIX. Ni vigumu sana kusikia virus wameingilia operating system ya UNIX kwa sababu ya kinga mbali mbali zilizotengenezewa ndani.

2.       Kama unatumia operating system nyingine yeyote basi hakikisha unaweka vikinga (ant-virus - virus protection software). Unaweza kupata kopi ya bure hapa.

3.       Usiamini program nyingi unazozipata kwenye internet, nyingi zina virus isipokuwa program unazopata kutoka kwa watengenezaji wenyewe wanofahamika. Wakati mwingine nunua program iliyo kwenye CD kuliko kuchukua (download) moja kwa moja.

4.       Usifungue email attachment bila kuwa na uhakika.

5.       Hakikisha umeruhusu (enable) Macro Virus Protection (angalia maelezo hapo chini) kwa wanaotumia Microsoft applications. Pia usiruhusu macros unapofungua document. Macro hazihitajiki kwenye document hivyo ukipokea document yenye macro jiulize ni kwa nini kabla hujaruhusu.

Jinsi ya kujikinga na Macros unapotumia Microsoft Word (maelezo haya ni kwa version mpya za Microsoft Office)

         i.            Go to ‘File’

       ii.            Click Options

      iii.            Click Trust Center

     iv.            Click Trust Center settings

       v.            Click Macros

     vi.            Set the settings as shown

Kama una swali ama unataka maelezo zaidi wasiliana nasi kwa kandika comment hapa chini

Kila la kheri

Posted in: security,Software